Türkiye, 2018 yılında 37.3 milyon ton çelik üretimi ile dünyanın en büyük 8 oyuncusundan biri. Her ne kadar iç üretimde büyüme oranı düşük rakamlarda seyretse de Türk çelik şirketleri, yurtdışında yaptığı yatırımlarla bu rakamı hızla artırıyorlar. Dünya gazetesinden Kerim Ülker'in araştırmasına göre; son 10 yılda yaptıkları milyar dolarlık yatırımlarla Türk çelik şirketleri, dünyanın 4 bir yanında fabrikalar kuruyor, vitrine çıkmış tesisleri bünyesine katıyor.
Yurtdışında toplam 15.9 milyon ton ile neredeyse Türkiye’deki üretimin yarısı kadar kapasiteye ulaşan ve ulaşmayı hedefleyen Türk üreticileri 4 kıtada 14 ülkedeki fabrikalarıyla bulundukları bölgenin en büyük firmaları olmuş durumda. Geçtiğimiz hafta ilk kez dünya. com’dan duyurduğumuz bir haber de bunun en güzel işareti oldu. Cezayir’in en büyük sanayi tesislerinden birini kuran, ardından Karadağ’ın çelik devini bünyesine katan Tosyalı Holding, Türk çelik şirketlerinin yurtdışındaki en önemli tesislerinden birini faaliyete geçiriyor. Angola’da yapılacak yatırım için son viraja girildi ve Tosyalı, Kara Kıta’nın bu alanda en büyük üreticisi konumuna geldi.
Türk çelik şirketlerinin yurtdışındaki üretim ağı ise ABD’den Hindistan’a, Irak’dan İtalya’ya kadar geniş bir coğrafyaya yayılmış durumda. Özellikle siyasi gerekçeler, koruma yasaları ve gümrük duvarlarıyla birlikte artan vergiler Türk üreticilerini dünyaya açılmaya zorladı. British Steel’i almaktan vazgeçen OYAK’ın Grubu’nun yurtdışında başka tesislerle ilgileneceği de aşikar. Borusan’dan Tosyalı’ya, Kürüm Holding’den Erdemir’e işte o 14 ülkede yatırımı bulunan şirketler ve listeye eklenecek yüzbinlerce tonluk kapasiteli fabrikalar...
Afrika’nın en büyüğü Tosyalı Holding
ANGOLA: Kıtanın güney batısında yer alan bu ülkedeki en büyük yabancı yatırımlarından birini devreye sokmak için geçtiğimiz hafta ilk adım atıldı. Tosyalı Iron & Steel SA adlı şirket kuran Türk firmasının yatırımı için Angola Devlet Başkanlığı tarafından açıklama yapıldı. Huila kentinde faaliyete geçecek olan Kassinga Demir Çelik tesisinin yüzde 70’lik hissesi Türk şirketi Tosyalı Holding’in olacak. Şirketin yüzde 15’lik hissesi özel bir firmaya, yüzde 15’lik geri kalan pay ise eşit ortaklıkla Devlet Varlıkları Yönetim Enstitüsü, Maden Bakanlığı Fonu gibi 3 kurum tarafından yönetilecek. Yatırım anlaşması ile yıllık 4.1 milyon ton demir konsantresi üretimini kapsıyor. Tesis inşaatı ise 2020’de başlayıp 4 fazda ve 3 yılda tamamlanacak.
CEZAYİR: Tosyalı Holding, ilk yurtdışı yatırımını Afrika’nın kuzeyine yapmıştı. 2007 yılında görüşmelere başlanan Cezayir’in Oran kentindeki tesisin temeli 2011 yılında atıldı. 2013’de resmi açılışı yapılan bu fabrika, dünyanın en büyük DRI tesisi. 3.2 milyon tonluk kapasiteye sahip bu tesiste diğer fazlar da devreye girince bu rakam 8 milyon tona çıkacak. Toplamda 6 milyar dolarlık yatırımın 4 milyar dolarlık kısmı tamamlandı.
SENEGAL: 3 kıtada sahip olduğu 20’nin üzerindeki tesisiyle Türkiye’nin önde gelen demir çelik üreticileri arasında yer alan Tosyalı Holding, Senegal’de önemli bir projeyi hayata geçirecek. Kurulacak serbest bölgede Tosyalı, ilk olarak kütükten inşaat demiri ve filmaşin üretecek. İlerleyen fazlarda ise yine Senegal’den temin edilecek cevherle birlikte ülkenin cevherden üretim yapan ilk çelikhanesi devreye alınacak. Böylece söz konusu tesis, cevheri son ürüne kadar işleyebilecek, tam entegre bir demir çelik kompleksi haline gelecek. Yatırımın tutarı ve kapasitesi ise açıklanmadı.
FAS: Kara Kıta’ya ilk adım atan Türk demir-çelik şirketi ise Demirsan Haddecilik olarak biliniyor. 2004 yılında kıtaya Fas ile giren Demirsan, bu ülkeye yıllık 80 bin ton kapasiteli haddehane yatırımı yaptı. Ardından Fas’ta yatırmlarını büyütme kararı alan bu şirket, yıllık 500 bin ton ton inşaat demiri ve yaklaşık 1 milyon ton ham kütük imalatı yapan tesisleri devreye aldı.
SUDAN: Fas’ına ardından Sudan’a yönelen Türk şirketi Demirsan, 2006’da da yıllık 250 bin ton kapasiteli fabrikasının temelini attı. 2008’de kurulan bu tesis, Afrika’nın büyük çoğunluğuna ihracat yapıyor.
Avrupa’da Erdemir’in ağırlığı var
KARADAĞ: Afrika’da olduğu gibi Avrupa’da da Tosyalı Holding’in fabrikası bulunuyor. Eski Yugoslavya'nın en önemli çelik fabrikalarından biri olan Karadağ'ın Nikşiç kentindeki 'Zeljezara Çelik'i 2012’de satın alan Tosyalı Holding, mühendislik çelikleri alanındaki pazara da üretim yapabilecek güce ulaşmış oldu. Fabrikada modernizasyon yatırımlarını 2016'da tamamlayan Tosyalı, burada da yılda 200 bin tonluk kapasiteye ulaşmış durumda. 1950’lerde efsane devlet adamı Mareşal Tito’nun kurduğu Zeljezara Niksic, bir dönem Güney Avrupa’da oldukça güçlü bir durumdaydı. 1980'lerde 22 bin çalışana ev sahipliği yapan fabrika, krizlerle sarsıldı ve bu rakam 2012’de 320’ye kadar düştü. O yıl Türk şirket Tosyalı Holding, Zeljezara Niksic adlı tesisi 15 milyon euroya satın aldı ve adını Tosçelik Niksiç olarak değiştirdi.
ARNAVUTLUK: Avrupa’daki ilk çelik yatırımı Kürüm Holding’e ait. 1998’de Arnavutluk’ta vitrine çıkarılan demir-çelik fabrikasını satın alan Kürüm Holding, Balkanların en büyük entegre demir-çelik fabrikasının işletmelerinden birine sahip. Kürüm International 303 bin ton sıcak haddelenmiş inşaat demiri ve 443 bin ton sıvı çelik üretimi gerçekleştiriyor. Şirket şimdilerde bir çivi fabrikasını devreye almak üzere.
İTALYA: Avrupa’nın bir diğer Türk çelik üreticisi Borusan Holding. Alman devi Mannessman ile işbirliğinde bulunan Borusan Holding, İtalya’nın Vobarno kentindeki tesisi 2001 yılında devraldı. BM Vabarno adıyla üretim yapan tesisin kapasitesi yıllık 25 bin ton. Soğuk boru çekme alanında faaliyet gösteren bu tesis, 19 bin metrekarelik bir alana kurulu. Başta otomotiv sektörüne yönelik üretim yapan bu tesisin ana pazarı İtalya’daki üreticiler.
ROMANYA: Avrupa’daki en hızlı oyuncu ise Erdemir’i yöneten Oyak Grubu. Erdemir, 2002’de yılda 108 bin ton üretim kapasitesine sahip Romanya’daki silisyumlu yassı çelik Laminorul De Benzi Electrotehnice (LBE) tesisini satın aldı. Bu tesiste elektrik motorları, jeneratör ve transformatör gibi ürünlerin ana girdisi olan elektrik çeliği üretilmekte ve üretilen ürünler dünyanın çeşitli ülkelerine gönderiliyor.
Borusan, Amerika’daki en büyük Türk yatırımcı
ABD: 1958 yılında, Borusan Grubu'nun ilk sanayi girişimi olarak kurulan 1.500 çalışana sahip Borusan Mannesmann’ın İtalya dışında ABD’de de yatırımı bulunuyor. Uzun yıllar ABD pazarını inceleyen Borusan Holding, 2013 yılında kararını Houston’da kıldı ve 2014’te buradaki fabrikayı devreye aldı. Ülkede artan petrol ve doğalgaz arama çalışmalarına yönelik çalışan bu firma kuyularda kullanılan sondaj boruları üretiyor. 150 milyon dolarlık yatırımla kurulan Houston’daki fabrika yıllık 300 bin ton boru üretim kapasitesine sahip. Oyak Grubu’na ait Almatis’in de bu ülkede fabrikası bulunuyor.
Asya’da Irak ve Hindistan’da üretim var
HİNDİSTAN-ÇİN-JAPONYA: Oyak Grubu, 2015’te yaptı ve Hollanda merkezli Almatis’i bünyesine kattı. Rakam açıklanmasa da uzmanlar bu satın almanın 1 milyar dolar gibi bir rakama mal olduğunu açıkladı. ABD’de 4 fabrikası bulunan Almatis, her ne kadar Avrupalı bir şirket gibi görünse de asıl yatırımı Asya’da. Almatis’in Japonya, Çin ve Hindistan da birer fabrikası ve satış ofisi bulunuyor. 1.140 kişiye istihdam sağlayan, 2015’teki satış sürecindeki rakamlarla yıllık cirosu 550 milyon doları aşan Almatis, bir dönem dünya alüminyum devi Alcoa’nın kontrolündeydi. Demir-çelik sektörüyle paralel üretim yapan bu şirketin Hindistan’ın Hindistan’ın Batı Bengal Bölgesi’ndeki Falta şehrinde ikinci tesis için çalışma başlattığı biliniyor.
IRAK: Türk şirketi Doğa Grubu’nun da Erbil’de 200 milyon dolara kurduğu bir çelik tesisi bulunuyor. F&F Steel adlı bu tesis, 42 bin metrekareye kuruldu. Bir dönem 600 kişiye istihdam sağlayan bu tesisin bilinen son üretim kapasitesi ise 580 bin ton civarındaydı.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmadı